Cijfers en letters

Deze tekst geeft de tussenkomst weer op de gemeenteraad van 17 december 2025 en kwam tot stand met de inbreng van de hele N-VA- fractie.

⁠
Meerjarenplan 2026–2031

Cijfers en letters

Voorzitter, collega’s,

Een meerjarenplan is geen gewone beleidsnota.
Het is het kompas van een stad. Het document waarin keuzes zichtbaar worden.
Of net niet.

Laat mij daarom beginnen bij de vorm, vóór ik inga op de inhoud.

______

1. Vorm en proces: dit kan en moet beter

Dit meerjarenplan is een indrukwekkend werkstuk.
Laat dat duidelijk zijn.

Onze oprechte waardering:
• voor de ambtenaren en diensten die dit document hebben opgebouwd,
• in het bijzonder de financiële dienst, die dit telkens helder en correct komt toelichten op de commissie en die heel correct verduidelijking heeft bij vragen.
• en voor collega-raadsleden, in het bijzonder mijn fractie, die zich in amper twee weken door honderden pagina’s cijfers en tekst moesten werken, naast hun professionele en maatschappelijke verplichtingen
• maar ook onze waardering voor het college die keuzes moest maken, elke euro kan je maar één keer uitgeven

Maar net omdat dit document zó belangrijk is, wringt het proces.

Een meerjarenplan leent zich niet voor communicatie via de pers eerst, de gemeenteraad later.

Wij lazen in de krant dat de stad 144 miljoen euro zou investeren, zonder dat de gemeenteraad op dat moment zicht had op de onderliggende cijfers.
Pas vorige donderdag, op de commissie, kregen we die uitleg.

Dat is niet correct.

De gemeenteraad verdient de eerste lezing. Niet de journalisten. Het boek en de cijfers horen samen. Niet verspreid over documenten en presentaties op verschillende momenten.

Een presentatie van 185 slides, boordevol nieuwe tabellen, met de boodschap “lees dat thuis wel even” — dat toont te weinig ernst om tot een gedragen debat te komen.

Dit kan beter. En dit moet beter.
Eigenlijk hebben we gewoonweg veel te weinig tijd om dit ten gronde te bekijken en uitleg te krijgen.

Inhoudelijk is er ook geen letter gecommuniceerd door het college naar de gemeenteraad toe. We wachten op een beleidsverklaring van elke schepen over zijn of haar bevoegdheden.

Een gemiste kans.

_____

2. De theorie klopt

Inhoudelijk klopt het kader.

De strategische nota, de beleidsverklaring, de financiële nota, de schema’s M1, M2 en M3, de toelichting met T1, T2 en T3: alles zit erin zoals de BBC-regelgeving het voorschrijft.

Ook financieel zit het plan in evenwicht:
• jaarlijks een positief beschikbaar budgettair resultaat,
• en een positieve autofinancieringsmarge op het einde van de periode.

Dat erkennen we. Dat is geen detail.

We hebben wel vragen naar de haalbaarheid. Dat zal de tijd moeten uitwijzen.
Heel wat stadspatrimonium moet onder de hamer: de Jongensschool in Hansbeke, de kop van de Tolpoortstraat, de site Oostkouter, het Elfdorpencentrum, het Café James, de grond aan site Ter Lenen, …

_____

3. De letters: wat zegt dit plan?

De beleidsverklaring leest vlot.
Warm. Zorgzaam. Groen. Digitaal.

De stad wil blijven investeren én financieel in evenwicht blijven, ondanks zware externe druk:

• minder subsidies,
• vergrijzing,
• stijgende zorg-, energie-, veiligheids- en personeelskosten.

De focus ligt op:

• leefbare en groene ruimte,
• veilige en duurzame mobiliteit,
• digitale en toegankelijke dienstverlening,
• en een warm sociaal beleid met aandacht voor ouderen, kwetsbaren en wonen.

Alles binnen een kader van zorgzaam samenleven, participatie en klimaatbewust handelen.

Dat is verdedigbaar.
Sterker nog: wij zijn fan van voorzichtigheid in deze economische en geopolitieke context.

De vorige legislatuur haalde amper 25% realisatiegraad.
Dus ja: minder luchtkastelen, meer realisme. Dat kunnen we smaken.

_____

4. Maar: alles blijft belangrijk

En daar wringt het.

Alles blijft belangrijk.
Alles krijgt aandacht. ⁠En net daardoor wordt nergens echt gekozen.

De beleidsverklaring benoemt uitdagingen, maar dwingt geen volgorde af.
Het resultaat is een beheerplan met realistische ambities, maar zonder duidelijke richting.

Wollige teksten ogen mooi, maar sturen niet. We missen duidelijkheid en concrete plannen.

_____

5. Groei zonder antwoord

De stad groeit. En fors.
Ik ben niet helemaal uit de disicussie of de bevokingscijfers uit het meerjarenplan nu concrete aannames zijn of niet.

Volgens Statbel kwamen er tussen 2020 en 2025 zo’n 2.500 inwoners bij.

In dit meerjarenplan gaat men impliciet uit van nog eens 5.000 extra inwoners in de komende vijf jaar.

Dit getal soms wel en soms niet gebruiken zorgt voor verwarring.
Stel dat dit inderdaad zo zou zijn dan brengt dit een enorme verantwoordelijkheid mee.

Mobiliteit

Hoe gaan al die mensen zich vlot verplaatsen in en rond de stad? We bouwen alles compleet vol. We bouwen stilstand alleen maar verder. Hoe ver kan men gan om dit leefbaar te houden.
Ik hou mijn hart vast als het beleidsplan ruimte definitief vorm krijgt. Deinze zal verder verharden. En we hebben al de prijs van de snelst verhardende stad.

Zorg en welzijn

• Hoe wordt het zorgaanbod opgeschaald? We missen duidelijke visievorming (ah!) rond de engagementen met het zorgbedrijf Meetjesland. Hoog tijd om daar eens een eerlijk debat over te voeren. Zijn we dat liever kwijt? Dan willen we wel eens duidelijk de visie horen.
• Hoe vangen we de stijgende vraag naar thuiszorg, gezinszorg, dagopvang en sociale dienstverlening op?
• Hoe vermijden we dat kwetsbare groepen uit de boot vallen?
• Een aanbod voor de eenoudergezinnen?
• Een eerlijke aanpak van leeflonen en activering.

Onderwijs en kinderopvang

Vandaag kampen gezinnen al met wachttijden.

• Waar zijn de investeringsplannen voor extra capaciteit?
• Bestaat er een masterplan kinderopvang en scholen richting 2030, gebaseerd op objectieve prognoses?
• Maar een pluim om de regierol én de actorrol op te nemen bij de uitvoering van het BOA-decreet. (Buitenschoolse opvang en Activiteiten). Dit gaat heel wat kosten maar we denken dat dit zeer correct en efficiënt zal gebeuren.

Kortom heel wat uitdagingen die sterk moeten gemonitord worden als de bevolking zo snel stijgt.

Wij doen daarom concrete voorstellen om bij elke wijziging van het meerjarenplan mee te nemen:

1. een groeidebat in de gemeenteraad,
2. een bevolkingsgroei-impactrapport,
3. een masterplan kinderopvang & scholen 2030,
4. een stand van zaken in het mobiliteitsprogramma,
5. voortgang van groennormen, verharding en waterbeheer met oplijsting van nieuwe projecten

_____

6. De cijfers: waar knelt het echt?

Vandaag kijkt Stad Deinze aan de uitgavenzijde tegen drie kostenposten die moeilijk beheersbaar zijn:

• de personeelskost,
• de veiligheidskosten,
• en de energiekosten.

Personeelskost

De Belfius-scan legt hier de vinger op de wonde.

Het aandeel personeelskost is hoog. We scoren slecht op uitgaven.

Deze legislatuur draagt de erfenis van de vorige:

• een personeelsgroei naar 800,
• de fusiebonus opgesoupeerd,
• efficiëntiewinsten nergens gerealiseerd.

Heel voorzichtig wordt nu bijgestuurd:
• geen stadscafé meer,
• geen dienstencheque-onderneming meer, (maar daar valt wel nog één en ander over te zeggen, de zwakste personeelsgroep die de zwakste bevolkingsgroep bedienen – we zetten er vraagtekens bij)
• het kerntakendebat toont voorzichtig zijn neus aan de deur.

Maar let op:
Elke overschrijding van de spilindex betekent 850.000 euro extra kosten per jaar.

Positief:
• het pensioenfonds blijft een uitstekende keuze uit het verleden,
• eerlijke besparingen: schrappen van overbodige studentenjobs,
• stoppen met de doorlopende hospitalisatieverzekering voor gepensioneerde ambtenaren — we waren één van de laatste gemeenten.

Inkomstenzijde

Aan de inkomstenzijde is er geen probleem:
• een groeiende, werkende bevolking,
• een stijging van het gemeentefonds met 3,5% per jaar,
• ook het openruimtefonds groeit aan hetzelfde tempo.

Belangrijk:

De federale belastingverlaging wordt inkomstenneutraal voor de gemeentelijke personenbelasting. We durven u zeggen dat dit een duidelijke N-VA-belofte is, bewaakt door minister Jan Jambon.

Geen belastingverhoging.

In dit zwaar belaste land: een goede keuze. ⁠Een belastingverlaging zou zelfs onze steun krijgen.

Positief

• afschaffing van de belasting op bankautomaten — eindelijk,
• hervorming en indexatie van sommige retributies zijn aanvaardbaar en eigenlijk logisch.

En GAS5? (Trajectcontrole)
De ideale opbrengst is nul euro, want nul overtreders.
Vandaag blijft het, hoe beperkt ook, een melkkoe.

_____

7. Externe kosten: dit moet je doen als stad

Energie, afval, politiezone, hulpverleningszone: stevige stijgingen.
Maar dit zijn kerntaken.

Niet mekkeren. Dit moet je doen als stad.
Kerntaken. Punt.

_____

8. Investeringen en schulden: opletten

We gaan investeren. Dat is goed.
Over de keuzes is debat mogelijk — en dat zullen we voeren.

Wat zien we:
• fietspaden en verkeersveiligheid, met stevige subsidies,
• rioleringswerken, altijd nodig,
• en een reeks dossiers uit de vorige legislatuur: De Vaart, begraafplaats, kerk van Zeveren, Vaart Links, KSA-lokaal, stationsomgeving (waar we al één miljoen opgesoupeerd hebben omdat we door een zeer warrige constructie de busbaan moesten afkopen)

En enkele nieuwe keuzes:
• dak van de Zijdeweverij,
• eindbestemming van het oud-stadhuis, dan toch geen hotel.
Neen, huis voor senioren en 17-dorpencentrum daar naartoe (gelukkig lazen we de pers om dat te weten te komen)

Erfgoed Vlaanderen zou de piste om daar een hotel in onder te brengen afgekeurd hebben lezen we, alweer, in de pers. (We vroegen naar de communicatie daarover maar krijgen geen antwoord) - ps. ondertussen is het antwoord bezorgd

• en ja: een nieuwe bibliotheek in een mogelijks ongeschikt gebouw. Maar eigenlijk weten we daar helemaal niets van, alleen dat het handen vol geld gaat kosten.

Wat weten we nu al?

Het nieuwe zwembad is voor later.
Met veel poeha angekondigd maar we lappen het nog wat verder op. Keuzes moeten gemaakt worden.

Toch eens nadenken om eenPrivaat Publieke samenwerking op poten te zetten om een sportzwembad te bouwen aan KMSK Deinze.

Hoe financieren (al eerder aangehaald):

• subsidies,
• verkopen (politiegronden, Tolpoortstraat, jongensschool Hansbeke, …
(al moesten we heel hard zoeken om de cijfers te vinden)
• en 42 miljoen euro nieuwe leningen.

Gevolg: schuld per inwoner stijgt boven 1.800 euro, tegenover 1.096 euro in 2024.
Als we natuurlijk alles uitvoeren

144 miljoen investeren, waarvan 50 miljoen zeker via subsidies is realistischer dan de plannen uit de vorige legislatyuur, eindigend in 25% realisatie.

Maar de vraag blijft: wat staat er niet in?

Dorpkernvernieuwing in Astene?
Plannen voor aangekochte panden zoals ’t Duvelke, de fotograaf en het huis ernaast of het café aan het station?

Huizen langs een stadsboulevard die er wie weet ooit komt, met een ondertunneling van de Martinusrotonde? Wie durft daar nog iets zinnig over zeggen?

De opbrengsten uit het RUP Brielmeersen zijn helemaal verdwenen. Het blijft dus bij een cadeau zonder voorgaande.

En voor de herbestemming van de kerken blijven we haperen bij visievorming.

(94 x in dit MJP staat "visievorming)

Het in vele verkiezingsprogramma’s aangekondigde dierenasiel is ook niet te speuren en het opwaarderen van de Brielpoort blijft beperkt tot nieuwe lampen.

Het vrijwilligerskorps is ook onbestaande.

Wat met het RAC? Is de piste van hotel ook daar afgelopen?

9. Mobiliteit, sport en gemeenschapsleven

Zijn er afspraken met De Lijn over betere verbindingen?
Waar zitten de knelpunten?
Wat is de visie op parkeerdruk in groeiwijken?

Bij sport:
⁠• mooie woorden over G-sport, maar geen concrete uitwerking,
• extra ondersteuning? financiering? stimulansen? onduidelijk.
• De ploeg van ’t stad. Wanneer mogen die spelen in de Dakota-arena of wordt het toch weer het Burgemeester VandeWielestadion.

Gemeenschapszalen

• Petegem en Astene hebben nood aan hedendaagse infrastructuur,
• Ter Wilgen is eigendom van de stad en dringend toe aan renovatie,
• de beloofde zaal in Oostkouter ontbreekt volledig.

____

10. Slot

Dit meerjarenplan is een goed kompas. Het is realistisch, voorzichtig en financieel in evenwicht.
Dat erkennen we.

We verwachten welveel meer openheid en veel meer tijdige betrokkenheid van de gemeenteraad.
We missen teveel informatie en concrete invulling om dit zomaar te ondersteunen.
Maar engageren ons om positief mee te werken aan de verdere uitbouw van onze mooie Leiestad.

Tot slot vragen we iets in deze donkere dagen:
doe iets eenvoudigs maar voelbaars voor de inwoners:

Zet de straatverlichting overal weer aan.

Namens de fractie N-VA. Dank u.

____

Het meerjarenplan en de bijhorende documenten zijn eerstdaags ook beschikbaar op de website van de stad Deinze.
Hierbij de link naar het meerjarenplan en de bijhorende documenten:

⁠https://www.deinze.be/meerjarenplan-2026-2031-stad-en-ocmw-deinze