Analyse jaarrekingen Stad Deinze

De jaarrekening van 2024 bevestigt wat we al langer aanvoelen:

De stad Deinze houdt haar boekhouding op orde — maar vooral door weinig uit te voeren.

Op papier ziet het er allemaal netjes uit:

Een positief exploitatiesaldo, lage schuldgraad, gezonde autofinancieringsmarge.

Maar wie een beetje door de cijfers heen kijkt, ziet dat dit resultaat vooral te danken is aan niet-besteden.

De realisatiegraad van de investeringskredieten?

Amper 27%.

Dat cijfer is niet nieuw — ik kaartte het in maart al aan bij de bespreking van het kwartaalrapport. (Zie eerdere post)

De schepen van Financiën gaf toen ook eerlijk toe dat dit “zeer laag” is. Maar wat nog belangrijker is: dit is geen incident.
Het is het gevolg van een bestuurscultuur waarin plannen wel gemaakt worden, maar de uitvoering achterblijft.

Als we de hele legislatuur bekijken — en daarvoor zijn de cijfers keihard — dan
halen we gemiddeld zelfs geen 25% van wat er op papier aan investeringen beloofd wordt. In een gemeente als Waregem zit men aan 47 %. (als men dan toch zo graag vergelijkingen maakt).

Want ja, projecten kunnen al eens vertragen.

Een aanbesteding kan mislukken.
Een vergunning kan blijven hangen in een bezwarenprocedure.
Dat is het leven, en dat is ook het lokale bestuur. Maar als bijna vier op de vijf euro níét besteed wordt, dan is er meer aan de hand.

Dan klopt het fundament niet meer tussen wat je belooft en wat je doet.

Dan wordt de jaarrekening niet zozeer een financieel verslag, maar een spiegel waarin je de structurele traagheid van het beleid ziet.

- Bij het AGB lag de realisatiegraad nog lager: slechts 23%.
- Tegelijk zien we een stevige stijging in de exploitatie-uitgaven (+€6,9 miljoen t.o.v. 2023), waarvan het grootste deel naar personeelskosten gaat:
    - 27 extra VTE
    - Een totaal personeelskost van meer dan €47 miljoen
    - Een nettokost van €61.000 per VTE
- Sinds de fusie zijn er 75 VTE bijgekomen — we zitten vandaag aan 800 personeelsleden.

Een indrukwekkend leger, maar je mag je stilaan afvragen: voor welke veldslag?

De financiële situatie ziet er vandaag dus redelijk comfortabel uit:
- De schuldgraad is laag
- De autofinancieringsmarge is positief
- En de kaspositie is sterk

Maar laten we eerlijk zijn: “Weinig realiseren = weinig moeten lenen.”

Het is niet moeilijk om een mooie jaarrekening te presenteren, als je amper uitgaven doet.
Maar zodra je begint met uitvoeren, komt de realiteit keihard terug.

Kijk naar het meerjarenplan voor 2025:
Op slide 53 (pag 50) zie je dat de schuld met maar liefst 50% stijgt in één jaar tijd.

Toen ik daarover op de commissie een vraag stelde, kreeg ik als antwoord dat “men nu wel heel wat gaat uitvoeren.”

Dat is goed nieuws — het staat trouwens ook in het bestuursakkoord: “We willen de realisatiegraad verhogen.”
Maar dat betekent dus ook dat je veel realistischer zal moeten gaan plannen.

En het is opvallend dat er intussen projecten stilletjes verdwijnen uit het MJP:

- De €2 miljoen voor dorpsvernieuwing Oostkouter? Weg.
- De eerste miljoen euro voor de nieuwe bib? Verdwenen.

En over die bibliotheek gesproken…
Er is daar bijna €10 miljoen voorzien.
Maar hoe zit het daarmee?
De vraag is hier al meermaals gesteld, en het zou jullie sieren daar eens open kaart over te spelen. Al vrees ik dat het antwoord zal zijn — ik hoor het al: “We zijn ermee bezig.”

En toch, het moet gezegd:  

Als er wél iets gebeurt, kan het ook écht goed zijn.
Neem nu de Claustentoonstelling in het Mudel.  
Een artistiek hoogtepunt — maar ook een financieel succes. Dank aan Emiel en Wim en zijn team natuurlijk.
Het AGB keerde een dividend van €315.000 uit aan de stad. (In het meerjarenplan was dat slechts €5.000.)

Vanuit de cultuursector hoor je soms dat kunst moeilijk te meten valt.  

Maar hier was de meerwaarde zowel voelbaar als boekhoudkundig aantoonbaar.  

Laat dat een bewijs zijn dat investeren in cultuur — mits goed georganiseerd —
niet alleen inspireert, maar ook rendeert. 

De toekomst

De uitdagingen waarvoor we staan zijn nochtans niet min:
- Een nieuw zwembad
- Een nieuwe bibliotheek
- De dorpskernvernieuwing van Astene — die al lang wacht op een herinrichting met of zonder markt
- De aanleg van de Graanlei
- De renovatie van de kerk van Zeveren — een mooi project, dat zal gezegd zijn
- De stadsboulevard met ondertunneling van de Martinusrotonde
- En uiteraard de vertaling van het Beleidsplan Ruimte naar concrete projecten:
onthardingen, vergroening, leefbare kernen

Tegelijk zien we een stevige toename van de leeflonen, en blijftde druk op kinderopvang stijgen.

Het sociaal beleid zal dus niet alleen meer middelen, maar ook meer organisatiekracht vragen.

Gelukkig zijn er ook inkomsten in het verschiet:
- De verkoop van de jongensschool in Hansbeke
- De kop van de Tolpoortstraat
- De grond aan Ter Leenen
- En de terugverkoop van de Jamesgrond, vlak bij het station. Voor evenveel als we het aankochten!

Miljoenen zullen binnenkomen, maar dat geld zal ook snel weer weg zijn als men eindelijk werk maakt van al die uitgestelde plannen.

Dus ja, wij kijken uit naar het meerjarenplan dat in december zal voorgelegd worden.

We kijken uit naar meer dan mooie slides en beloftes.
We willen in December een plan dat ambitieus én realistisch is.
Eén dat eerlijk zegt:
- Wat doen we?
- Wanneer doen we het?
- En hoeveel gaat het echt kosten?
- En vooral: gaan we het deze keer ook effectief uitvoeren?

Want eerlijk: we hebben geen behoefte meer aan PowerPoints vol plannen die op de plank blijven liggen.
We willen beleid dat zich niet alleen laat lezen, maar ook laat zien.

En laat me eindigen met een citaat dat hier op z'n plaats is. De financieel directeur sloot haar presentatie af met de woorden:
"Geen vergrootglas, geen verrekijker… maar een zonnebril.” Ik vond dat een mooie beeldspraak.

Maar laat ons hopen dat we die zonnebril niet nodig hebben om verblind te worden door leeg papier.

Liever omdat deze stad schittert.

Zoals Emile Claus zou zeggen:
“Het licht is mooi… maar het moet wel ergens op vallen.”

Laat het dus eindelijk vallen op resultaten.

.